Η έκδοση αυτού του περιοδικού είναι ένα εγχείρημα που αφορά τη φεμινιστική πολιτική της τοποθέτησης: όχι ως σταθερού σημείου αναφοράς και κλειστού ορισμού αλλά ως κινούμενου και κινητικού, ανοιχτού πεδίου αγώνα και αναστοχασμού. Ο φεμινισμός άλλωστε είναι ήδη ένα τέτοιο πεδίο κριτικής διερώτησης: ποιος φεμινισμός; ποια φεμινιστική θεωρία και πολιτική; Το τι του φεμινισμού διαπνέεται από το πού και το πότε, το ποιες και το πώς τους. Ο φεμινισμός –ως φεμινιστική θεωρία, κριτική, μεθοδολογία, εργασία, αγώνας, στάση, πρακτική και γραφή– αφορά την πολιτική της γνώσης: τον τόπο και τρόπο παραγωγής και κυκλοφορίας της. Αφορά την ενσώματη και γειωμένη κριτική θεώρηση και έμπρακτη ανατροπή του σεξισμού, του ρατσισμού, της ομοφοβίας/τρανσφοβίας.
Συνδεόμαστε με τους πολλαπλούς φεμινισμούς της μετααποικιακής και αντι-αποικιακής θεωρίας, της κουίρ θεωρίας, των αντικαπιταλιστικών κινημάτων, των μαρξισμών και των αντιεθνικισμών. Συνδεόμαστε με αυτές τις πολυσχιδείς όψεις της κριτικής θεωρίας ως κορμού θεωρίας, σώματος θεωρίας. Με αυτή την έννοια, η θεωρία δεν είναι πολυτέλεια, ούτε ματαίωση της πολιτικής πράξης. Είναι κριτική εμπλοκή με ό,τι λογίζεται ως νοητικά, φαντασιακά και πολιτικά δυνατό. Κι έτσι είναι πηγή κουράγιου και μετασχηματιστικών πολιτικών επιθυμιών για όσες/ους τοποθετούνται στη «λάθος πλευρά» της ιστορίας. Γι’ αυτό ο φεμινισμός δεν χωράει στον δυϊσμό θεωρία και πράξη, ούτε σε αυτόν μεταξύ εννοιολογικής και εμπειρικής εργασίας, αλλά είναι το πεδίο διαρκούς αποδόμησης αυτών των δυϊσμών.
Επιμένοντας να τοποθετούμαστε ενάντια στον «κοινό τόπο» που θέλει τον φεμινισμό ξεπερασμένο και αναχρονιστικό, διεκδικούμε έναν διαφορετικό πολιτικό χρόνο, μια διαφορετική συλλογική ανταπόκριση στην παρούσα «κρίσιμη κατάσταση». Ως φεμινίστριες, είμαστε ταυτόχρονα εντός και εκτός χρόνου. Τοποθετούμαστε στο παρόν αλλά συντασσόμαστε με τις συνθήκες δυνατότητας που ανοίγονται πέρα από αυτό. Συντονιζόμαστε με τις απαιτήσεις του παρόντος αλλά παραμένουμε κριτικές απέναντι στις σχέσεις εξουσίας που θέτουν τους όρους του παρόντος ως «κρίσιμης κατάστασης».
Στόχος του εγχειρήματος δεν είναι να αρθρωθεί απλώς ένας «γυναικείος λόγος» (ή ένας λόγος από και για γυναίκες) που να μεταφράζει προσωπικές εμπειρίες βίας, αποκλεισμού και καταπίεσης σε δημόσιο αφήγημα, αλλά, ακόμα περισσότερο, να τεθεί το ερώτημα για τις αναγκαίες προϋποθέσεις ενεργοποίησης και πολιτικοποίησης φεμινιστικών φωνών που αναζητούν να μετατραπούν σε δημόσιες μαρτυρίες της βίας και της καταπίεσης, αλλά και της αντίστασης και της αγωνιστικότητας. Στόχος αυτού του περιοδικού δεν είναι απλώς «να δοθεί φωνή στις γυναίκες» αλλά να επινοήσουμε συλλογικούς, μη βίαιους τρόπους αντίστασης που αναμετριούνται με την ισχύουσα έμφυλη γραμματική –γλωσσική, πολιτική, κοινωνική, συναισθηματική– μέσω της οποίας αρθρώνεται ο δημόσιος λόγος.
Ο φεμινισμός μάς επιστρέφει διαρκώς στην αναγκαιότητα της διερεύνησης του ερωτήματος του τι μπορεί να σημαίνει (και τι συνεπάγεται) η δράση, τόσο ως αντίσταση όσο και ως ευαλωτότητα. Ή, καλύτερα, αναδεικνύει την αλληλεπίδραση μεταξύ τρωτότητας και δυνατότητας, μεταξύ της ετεροπατριαρχικής και ρατσιστικής βίας και των πολλαπλών συλλογικών ή και μοναχικών αντιστάσεών μας. Τα φεμινιστικά κινήματα τόσο στην Ελλάδα όσο και σε διεθνείς χώρους έχουν επινοήσει και δοκιμάσει στην πράξη στρατηγικές αντίστασης που καταστρατηγούν τις νόρμες της διαμάχης και του πολέμου.
Τι μπορεί να σημαίνει η επιλογή να συνδέσεις ένα νέο περιοδικό με τη γενεαλογία ενός ονόματος που έχει διανύσει τη δική του πορεία, που έχει περάσει από πολλά «κύματα» για να εναντιωθεί στην έμφυλη βία, την ομοφοβία/τρανσφοβία, τον σεξισμό, την πατριαρχία, τις φυλετικές και ταξικές διακρίσεις και ανισότητες; Αποτελεί ένα κάλεσμα να ξεσκονίσουμε τα αρχεία της βίας που μας έχουν διαμορφώσει αλλά όχι καθορίσει και που από γενιά σε γενιά περνούν πάνω μας κάνοντας πως μας προσπερνούν. Τα περιοδικό φεμινιστιqά είναι μια επίκληση για εκ νέου συμμαχίες πέρα από την ουσιοκρατία των ταυτοτήτων, ένα κάλεσμα να ξανασκεφτούμε την κριτική εμπλοκή μας με τα κινήματα και τις κοινότητες, τους θεσμούς και το «δημόσιο». Είναι ένα έναυσμα για να δοκιμάσουμε νέες πρακτικές φεμινιστικού/κουίρ αρχείου.
Στη διεθνή ιστορική συγκυρία που εμφανίζεται το περιοδικό φεμινιστιqά, μια συγκυρία διαποτισμένη από τη νεοφιλελεύθερη παρόξυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, την ασφαλειοποίηση των συνόρων, την επιμονή και επέκταση ιμπεριαλιστικών σχεδίων, και την εξάπλωση της ρατσιστικής και νεοφασιστικής βίας, επιθυμούμε όχι μόνο να συμμετάσχουμε και να ανταποκριθούμε στη νέα επιτακτική ανάγκη για φεμινιστική πράξη και σκέψη, αλλά και να ξαναδουλέψουμε (με) τη θεμελιακή μας δέσμευση σε μια προοπτική για έναν φεμινισμό που τοποθετείται στις σύνθετες συνυφάνσεις του φύλου, της φυλής, της κοινωνικής τάξης, της σεξουαλικότητας. Αυτό σημαίνει, από τη μια πλευρά, κριτική ρήξη με άλλες σφετεριστικές προτάσεις που γίνονται στο όνομα του «φεμινισμού» σήμερα, όπως με λόγους των ΜΚΟ, με κρατικές πολιτικές και άλλες κινήσεις που εργαλειοποιούν το φεμινισμό σε συντηρητικές πολιτικές ατζέντες. Αντίθετα, εμπνεόμαστε από διεθνικές/διεθνιστικές δράσεις και συμμαχίες που βασίζονται στον φεμινισμό, όπως το κίνημα Ni Una Menos στη Λατινική Αμερική, και ανοίγονται σε διαθεματικούς αντιρατσιστικούς αγώνες, όπως το Black Lives Matter: κίνημα διαμαρτυρίας και αντίστασης στη συστηματική βία εναντίον των μαύρων στις ΗΠΑ.
Δεσμευόμαστε στην κριτική συνομιλία φεμινισμού και κουίρ – στη θεωρία, την τέχνη, τα υποκείμενα, τα συναισθήματα, τα σώματα και τις πολιτισμικές πρακτικές. Η έμφαση της κουίρ θεωρίας στην αποδόμηση λογοθετικών και πειθαρχικών αντιλήψεων και κοινωνικών δομών που κανονικοποιούν υποκειμενικότητες και σεξουαλικότητες καθώς και στην κριτική της πολιτικής των ταυτοτήτων ανοίγει τον δημόσιο χώρο σε έκκεντρες φωνές και πειραματικά αισθητικά και πολιτικά εγχειρήματα. Ενδιαφερόμαστε για μια κουίρ πολιτική που αντιστρατεύεται την πραγμοποίηση τυπολογιών ταυτοτήτων στα πρότυπα του δυτικού καπιταλιστικού μοντέλου. Εργαζόμαστε για μια δυναμική συνθετική φεμινιστική/κουίρ/αντιρατσιστική παρέμβαση που ιστορικοποιεί και ανατρέπει τις προδιαγραφές του κυρίαρχου υποκειμένου ως λευκού, εθνικού, αστικού, ανδρικού, αρτιμελούς και ετεροκανονιστικού.
Το όνομα του περιοδικού υπαινίσσεται ένα ξαναγράψιμο που φέρει τα ίχνη προηγούμενων και κληρονομημένων φεμινιστικών και κουίρ λόγων και πρακτικών, ενώ συγχρόνως προκαλεί την αναδιατύπωσή τους θέτοντας όλα τα εμπλεκόμενα υπο-κείμενα και συγ-κείμενα σε συνεχή κίνηση και κριτική θεώρηση. Αυτή την πρόκληση εκπροσωπεί άλλωστε το αμήχανα αμετάφραστο q του queer, τοποθετημένο εμφατικά μέσα στις λέξεις και τα πράγματα του «φεμινισμού». Τα φεμινιστιqά, που ως επίρρημα παραπέμπουν στον τρόπο που πράττουμε, αναστοχαζόμαστε και συγκινούμαστε, ευελπιστούμε να ανοίξουν ένα πεδίο μελλοντικών συλλογικών δυνατοτήτων κίνησης και διερώτησης. Αυτή η εργασία απαιτεί και κινητοποιεί διαφορετικές χρονικότητες, που απαντούν στο «εδώ και τώρα» αλλά ταυτόχρονα αντιστέκονται στους αυτοματισμούς και τις ανυπόμονες ευκολίες του πραγματισμού και της επικαιρότητας. Έχουμε επίγνωση ότι συμμετέχουμε σε –και εμπνεόμαστε από– μια μακρά και επίπονη γενεαλογία φεμινιστικών εγχειρημάτων στην Ελλάδα και πέρα από αυτήν.
Η φωτογραφία από το αρχικό χειρόγραφο του μυθιστορήματος Αγαπημένη της Τόνι Μόρισον, που γράφει την ανείπωτη ιστορία ενός εξεγερμένου φαντάσματος το οποίο παίρνει σάρκα και οστά παρεμβαίνοντας απρόσκλητα στο αρχείο της σκλαβιάς και του ρατσισμού στην μετεμφυλιακή Αμερική, αποτελεί το εξώφυλλο του πρώτου τεύχους του περιοδικού: πρόκειται για μια εικόνα που αποτυπώνει τέτοιες πολυφωνίες, καθώς αφηγείται την ιστορία της διάσχισης των ορίων ανάμεσα σε λέξεις που γράφονται, που διαγράφονται και που αναδιατυπώνονται. Αυτές οι ανυπότακτες αναγνώσεις, διασχίσεις και συνάψεις είναι ο λόγος και ο στόχος αυτού του περιοδικού.
Η εκδοτική ομάδα
Εκδοτική Ομάδα:
Ειρήνη Αβραμοπούλου, Αθηνά Αθανασίου, Μαρία Λιάπη, Έλενα Τζελέπη
Γραμματεία Σύνταξης:
Ειρήνη Αβραμοπούλου, Άλκηστη Ευθυμίου, Αλίκη Θεοδοσίου, Αθηνά Παπαναγιώτου, Έλενα Τζελέπη
Επιστημονική Επιτροπή:
Meltem Ahiska, Boğaziçi University
Αθηνά Αθανασίου, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Ντίνα Βαΐου, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Ελένη Βαρίκα, Université de Paris VIII
Joanna Bourke, Birkbeck – University of London
Wendy Brown, University of California – Berkeley
Judith Butler, University of California – Berkeley
Άντζελα Δημητρακάκη, University of Edinburgh
Έλενα Λοϊζίδου, Birkbeck – University of London
Αλεξάνδρα Μπακαλάκη, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Ελένη Παπαγαρουφάλη, Πάντειο Πανεπιστήμιο
Δημήτρης Παπανικολάου, University of Oxford
Ann Laura Stoler, New School for Social Research
Φωτεινή Τσιμπιρίδου, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
Αγγέλικα Ψαρρά, δημοσιογράφος-ιστορικός
Σχεδιασμός αρχικής ιστοσελίδας, διαχείριση περιεχoμένου και καλλιτεχνική επιμέλεια:
Maria F Dolores, Holly Ingleton και Ειρήνη Σπανοπούλου
Σχεδιασμός τρέχουσας ιστοσελίδας:
Στην πρίζα: κολεκτίβα εργασίας για την τεχνολογία
Διαχείριση περιεχομένου τρέχουσας ιστοσελίδας:
Άλκηστη Ευθυμίου
Σχεδιασμός λογότυπου:
Maria F Dolores
Επιμέλεια κειμένων:
Ελένη Μπούρου (#1-3)
Δημήτρης Λυμπερόπουλος (#4-)
Ευχαριστούμε θερμά την Ηώ Χαβιαρά για τη γραφιστική υποστήριξη.
Ευχαριστούμε για την υποστήριξή τους το Κέντρο Διοτίμα, το Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ, καθώς και την Κωνσταντίνα Κούνεβα.
Έδρα: Αθήνα
Tα άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό φεμινιστιqά υπόκεινται σε άδειες χρήσης Creative Commons Aναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή CC-BY-NC-SA. Σε κάθε άλλη περίπτωση, το περιεχόμενο συνοδεύεται από σαφή ειδικότερη σημείωση αναφορικά με το καθεστώς πνευματικής ιδιοκτησίας στο οποίο υπόκειται.
ISSN: 2585-3937